OLEH-AHMAD BIN YAAKOB
Struktur Masyarakat Jahiliah
ASPEK SOSIAL
Pembahagian Masyarakat.
Masyarakat Jahiliah dapat dibahagikan kepada dua golongan, iaitu masyarakat Badwi dan masyarakat Hadari.
Masyarakat Badwi
Masyarakat Badwi merujuk kepada masyarakat yang menetap diluar bandar seperti di kampung dan kawasan pedalaman di bahagian tengah dan utara Tanah Arab.Mereka terdiri daripada keturunan yang tidak bercampur gaul dengan kaum lain. Mereka terdiri daripada satu suku atau keturunan yang dikenali sebagai kabilah dengan institusi sosial dan politik yang tersendiri.[1]
Masyarakat Badwi tinggal menetap di satu-satu kawasan dan sering berpindah randah dari satu tempat ke tempat yang lain.Perpindahan tersebut berdasarkan kepada aktiviti kehidupan seperti menjalankan pertanian dan penternakan, mencari tempat perlindungan di padang pasir daripada bencana ribut pasir dan mencari kawasan yang bebas daripada ancaman kabilah-kabilah lain.
Biasanya masyarakat Arab Badwi menetap sementarta di wadi dan oasis dalam khemah yang diperbuat daripada kulit binatang dan kulit kayu. Aktiviti kehidupan yang utama ialah menternak binatang seperti unta dan kibas.
Sifat masyarakat Arab Badwi ialah tahan lasak, berani, keras hati, semangat gotong-royong, pemurah, amanah dan mematuhi janji. Ibn Khaldun menyatakan ,”Mereka sentiasa membawa senjata dengan bersendirian di tengah-tengah padang pasir”. Situasi tersebut menggambarkan sifat keberanian yang ada pada diri masyarakat Arab Badwi.[2]
MASYARAKAT HADARI.
Masyarakat Hadari merujuk kepada masyarakat Arab yang menetap di bandar dan pinggir bandar di bahagian Selatan Tanah Arab berhampiran Laut Merah dan Laut Hindi. Mereka terdiri daripada golongan cerdik pandai dan berasal daripada golongan keturunan bangsawan. Mereka mempunyai hubungan yang luas dengan kabilah atau suku Arab yang lain terutama dalam hubungan perdagangan.[3]
Corak kehidupan masyarakat Hadari berbeza dengan masyarakat Badwi. Mereka memiliki kemewahan , kesenangan hidup dan tinggal menetap. Selain daripada perdagangan, aktiviti kehidupan mereka juga bergantung kepada pertanian dan pertukangan . Antara kawasan penenpatan utama masyarakat Hadari ialah Makkah dan Taif sebagai pusat perdagangan, Yathrib sebagai pusat pertanian dan Yaman sebagai pelabuhan bebas.
Walau pun masyarakat jahiliah Badwi dan Hadari terdiri daripada beberapa suku kaum, tetapi mereka berasal daripada satu keturunan sahaj, iaitu keturunan semitik.[4]
Sistem masyarakat sebelum Islam sama ada masyarakat Badwi atau masyarakat Hadari adalah berdasarkan kabilah. Semua anggota kabilah berasal daripada satu keturunan darah dan mereka bersatu di bawah ketua yang dikenali sebagai “Sheikh”.
Kehidupan masyarakat Arab Zaman Jahiliah diikat oleh semangat assabiah atau fanatik kekabilahan yang merupakan asas yang kuat dalam masyarakat mereka demi kepentingan individu dan kabilah mereka. Permusuhan dan peperangan sering tercetus antara satu kabilah dengan kabilah yang lain, terutamanya disebabkan oleh perebutan mata air atau kawasan padang rumput.Mereka juga mempunyai sikap membalas dendam yang membawa kepada peperangan dan permusuhan yang berpanjangan ekoran daripada semangat assabiah ini.[5]
Keinginan kepada nama, kuasa, pengaruh dan harta benda menjadi lambang kemegahan kabilah menyebabkan mereka sanggup berperang sesama sendiri. Kadang kala hanya disebabkan seekor unta, peperangan boleh berlarutan selama berpuluh-puluh tahun. Sebagai contoh peperangan yang berlaku antara suku Bakr dan suku Taghlib yang berlangsung selama 40 tahun yang berpuncadaripada seekor unta.
Pada Zaman Jahiliah, wanita tidak diberikan tempat atau kedudukan yang sewajarnya dalam masyarakat, malahan wanita dianggap membawa sial. Oleh itu, mereka sanggup menanam anak perempuan mereka hidup-hidup dan mereka lebih suka mempunyai ramai anak lelaki.
Hal yang sama juga berlaku kepada golongan hamba kerana mereka dipandang hina dan mempunyai staus yang rendah pada pandangan masyarakat. Pada dasarnya, sistuasi sosial sebegini berlaku kerana masyarakat Arab berada dalam kegelapan daripada sebarang petunjuk agama yang benar dan mengalami keruntuhan akhlak menyebabkan mereka sering melakukan kemaksiatan dan kemungkaran.[6]
ASPEK EKONOMI
Keadaan geografi dan ketidakstabilan politik Semenanjung Tanah Arab tidak mengizinkan orang Arab mencipta kemajuan ekonomi terutama masyarakat Badwi yang hidup secara berpindah-randah. Kegiatan ekonomi utama masyarakat Arab Badwi ialah menternak binatang secara nomad. Antara binatang yang diternak ialah unta,kambing dan biri-biri. Mereka hidup berpindah-randah untuk mencari kawasan rumput dan air bagi binatang ternakan mereka.
Unta ialah binatang yang penting bagi masyarakat ini kerana unta dijadikan sebagai alat tunggangan dan alat mengangkut barang selain membekalkan susu, bulu dan belulang. Selain menternak binatang , terdapat sebahagian daripada mereka yang melakukan aktiviti bercucuk tanam di kawasan oasis.
Selain itu terdapat juga sebahagian orang Arab Badwi yang menjalankan aktiviti rompakan dalam kalangan kafilah pedagang yang merentasi padang pasir. Corak ekonomi masyarakat Badwi ini melambangkan kehidupan mereka yang primitif. [7]
Sementara itu, penduduk di kota seperti Makkah dan Madinah pula kebanyakkannya bergantung pada perniagaan. Umpamanya orang Quraisy berniaga hingga ke Syam, Yaman, Habsyah dan Mesir. Aktiviti ekonomi yang lain sperti pertukangan dan kerja-kerja tangan termasuk tukang besi tidak mendapat perhatian utama bagi masyarakat Arab terutama masyarakat Badwi.
Oleh hal yang demikian jurang antara golongan kaya dengan golongan miskin amat luas sekalidan jelas menyebabkan berlakunya permusuhan antara kedua-dua golongan ini. Permusuhan ini berlarutan hingga menimbulkan huru-hara dan pergaduhan yang mengakibatkan ekonomi gagal berkembang.[8]
ASPEK POLITIK
Pada zaman jahiliah, tidak terdapat sebuah kerajaan yang mempunyai struktur pemerintahan yang teratur dan sistematik. Masyarakat Badwi hidup dalam kabilah yang merupakan satu kelompok masyarakat yang mempunyai sistem dan peraturan tersendiri. Pada mulanya mereka membentuk sebuah keluarga kecil yang terdiri daripada ibu, bapa dan anak-anak yang dikenali sebagai a’ilah. Oleh kerana mereka tinggal dalam khemah-khemah berdekatan dan berlaku interaksi sosial yang berdasarkan agama, bahasa dan keturunan , maka terbentuklah hayy. Penyatuan beberapa hayy yang juga berdasarkan interaksi, agama, bahasa dan keturunan maka terbentuk pula kabilah. Kabilah ialah penyatuan masyarakat melalui satu agama, bahasa dan keturunan.
Setiap kabilah mempunyai institusi tersendiri dengan melantik seorang ketua yang dikenali sebagai syeikh bagi menerajui dan mengetuai pentadbiran dalam kabilah. Biasanya ketua dilantik daripada golongan bangsawan yang berwibawa tinggi dalam semuaaspek seperti berani, pintar, berilmu, dihormati dan sebagainya.[9]
Organisasi politik yang terdapat dalam masyaraka jahiliah sangat sederhana, iaitu berdasarkan kepada kekuasaan yang ada pada seseorang ketua. Dalam menjalankan pentadbiran ketua tidak mempunyai kuasa politik sepenuhnya kerana segala keputusan adalah berdasarkan kehendak bersama. Ketua hanya menjalankan tugas yang telah diputuskan. Dalam pada itu sistem politik masyarakat hadari lebih stabil jika dibandingkan dengan masyarakat Badwi.
Dlam bidang perundangan, masyarakat jahiliah tidak mempunyai sistem perundangan yang sistematik. Hanya undang-undang membalas dendam san semangat kesukuan. Contohnya sesuatu kesalahan yang dilakukan oleh sesuatu suku kepada suku yang lain, hukumannya ialah membalas dendam. Kelemahan dalam pentadbiran dan kedudukan politik masyarakat jahiliah tergugat kerana penjajahan kuasa-kuasa besar seperti Rom dan Parsi di Bahagian Utara dan Rom, Habsyah dan Parsi di Bahagian Selatan. Makkah tidak pernah dijajah oleh mana-mana kuasa.[10]
[1] Mahdi Shuid, Sazlina Othman dan Arjuna @ Mohd. Noor Yunus, Teks STPM Pra U Sejarah Islam Penggal 2, (Bandar Baru Bangi:Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd,2015),7.
[2] Ibid,7.
[3] Mahdi Shuid, Sazlina Othman dan Arjuna @ Mohd. Noor Yunus, Teks STPM Pra U Sejarah Islam Penggal 2, (Bandar Baru Bangi:Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd,2015) 7.
[4] Ibid.
[5] Mohd Sukki Othman dan Wan Muhammad Wan Sulong ,Teks Pra U STPM Sejarah Penggal 2, (Kuala Lumpur: Pearson Malaysia Sdn. Bhd, 2015), 5.
[6]Ibid.
[7] Mohd Sukki Othman dan Wan Muhammad Wan Sulong ,Teks Pra U STPM Sejarah Penggal 2, (Kuala Lumpur: Pearson Malaysia Sdn. Bhd, 2014), 6.
[8] Ibid.
[9] Mahdi Shuid, Sazlina Othman dan Arjuna @ Mohd. Noor Yunus, Teks STPM Pra U Sejarah Islam Penggal 2, (Bandar Baru Bangi:Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd,2015),9.
[10] Ibid.
No comments:
Post a Comment